NHỮNG TRƯỜNG HỢP KHÔNG ĐƯỢC ĐƠN PHƯƠNG LY HÔN VÀ NGOẠI LỆ

1. NHỮNG TRƯỜNG HỢP NÀO KHÔNG ĐƯỢC ĐƠN PHƯƠNG LY HÔN

1.1 Trường hợp vợ đang mai thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi

Theo khoản 3 Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định 03 trường hợp sau chồng không được đơn phương ly hôn:

• Vợ đang có thai.

• Vợ mới sinh con.

• Vợ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

“Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi”. Theo đó, khi người vợ đang mang thai, hoặc mới sinh con, hoặc người vợ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi thì người chồng không được đơn phương ly hôn, nếu nộp đơn thì Tòa án sẽ bác yêu cầu của người chồng.

Căn cứ theo quy định trên, pháp luật đang hạn chế quyền ly hôn đơn phương của người chồng nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của vợ và con nhỏ trong thời kỳ hôn nhân. Đây được đánh giá là điểm nhân văn của pháp luật hiện hành Việt Nam trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình.

Về mặt pháp lý, Tòa án chỉ giải quyết ly hôn đơn phương khi vợ hoặc chồng có căn cứ chứng thực về hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm trầm trọng về quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, dẫn đến đời sống hôn nhân không thể tiếp tục.

Xem thêm: Vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi có được ly hôn

1.2 Trường hợp bệnh nhân tâm thần không được ly hôn

Người bệnh tâm thần không được ly hôn trong 02 trường hợp sau dựa vào cơ sở pháp lý tại tại Khoản 2 Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

• Đối tượng yêu cầu ly hôn không phải là cha, mẹ hoặc người thân thích của người bệnh.

• Không có minh chứng về hành vi bạo lực gia đình của vợ hoặc chồng, vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ vợ chồng gây ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người bệnh.

1.3 Trường hợp không có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình 

Thực ra, đây không phải là một trong những trường hợp không được đơn phương ly hôn, mà đây là trường hợp Tòa án không chấp nhận giải quyết đơn yêu cầu ly hôn của một bên.

Theo đó, nếu không thuộc trường hợp 1 ở trên thì cả vợ và chồng đều có quyền nộp đơn ly hôn đơn phương, tuy nhiên nếu như vợ hoặc chồng nộp đơn ly hôn đơn phương với lý do người còn lại có hành vi bạo lực gia đình mà khi Tòa án xem xét nhưng lại không có căn cứ cho thấy đó là hành vi bạo lực gia đình thì Tòa án sẽ không giải quyết cho đơn phương ly hôn.

Tại khoản 1 Điều 3 Luật phòng chống bạo lực gia đình 2022 sử dụng phương pháp liệt kê các hành vi bạo lực gia đình bao gồm:

• Hành hạ, ngược đãi, đánh đập, đe dọa hoặc hành vi cố ý khác xâm hại đến sức khỏe, tính mạng;

• Lăng mạ, chì chiết hoặc hành vi cố ý khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm;

• Cưỡng ép chứng kiến bạo lực đối với người, con vật nhằm gây áp lực thường xuyên về tâm lý;

• Kỳ thị, phân biệt đối xử về hình thể, giới, giới tính, năng lực của thành viên gia đình;

• Ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân, có quan hệ xã hội hợp pháp, lành mạnh hoặc hành vi khác nhằm cô lập, gây áp lực thường xuyên về tâm lý;

• Ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau;

• Cưỡng ép thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn của vợ hoặc chồng;

• Cưỡng ép trình diễn hành vi khiêu dâm; cưỡng ép nghe âm thanh, xem hình ảnh, đọc nội dung khiêu dâm, kích thích bạo lực;

Như vậy, khi không có một trong các căn cứ nêu trên thì cả vợ và chồng đều không được đơn phương ly hôn, Tòa án sẽ không chấp nhận yêu cầu của đương sự.

1.4 Trường hợp khi không có căn cứ về việc vợ, chồng vi phạm quyền, nghĩa vụ làm cho hôn nhân rơi vào tình trạng trầm trọng.

Đây cũng không phải là một trong những trường hợp không được đơn phương ly hôn mà đó là trường hợp nộp đơn và Tòa án không chấp nhận yêu cầu của đương sự.

Để được Tòa án giải quyết cho đơn phương ly hôn trong trường hợp này, đương sự (nguyên đơn) phải chứng minh được bị đơn (người vi phạm nghĩa vụ vợ, chồng) đã vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

Nếu thực tế cho thấy đã được nhắc nhở, hoà giải nhiều lần, nhưng vẫn tiếp tục có quan hệ ngoại tình hoặc vẫn tiếp tục sống ly thân, bỏ mặc nhau hoặc vẫn tiếp tục có hành vi ngược đãi hành hạ, xúc phạm nhau, thì có căn cứ để nhận định rằng đời sống chung của vợ chồng không thể kéo dài được.

2. TRƯỜNG HỢP NGOẠI LỆ VỀ VIỆC ĐƠN PHƯƠNG LY HÔN

Vợ đang mang thai, sinh con, nuôi con dưới 12 tháng tuổi là một trong những trường hợp không được đơn phương ly hôn. Tuy nhiên, vẫn có ngoại lệ về việc đơn phương ly hôn trong trường hợp này như sau:

Khi người vợ đang mang thai được xác định đó là con chung của vợ chồng thì người chồng không có quyền yêu cầu đơn phương ly hôn. Tuy nhiên, nếu như có căn cứ hoặc kết luận cho thấy thai nhi không phải là con của người chồng thì người chồng vẫn có quyền đơn phương ly hôn, tuy nhiên trong trường hợp này người chồng phải chứng minh thai nhi đó không phải là con của mình.

Theo đó, khi có căn cứ xác định thai nhi đó không phải là con của mình thì người chồng có quyền yêu cầu Tòa án xác định thai nhi đó không phải là con chung của vợ chồng.

Trong trường hợp này, người chồng muốn đơn phương ly hôn khi vợ đang mang thai thì trước tiên phải làm đơn  yêu cầu giải quyết việc dân sự và gửi đến Tòa án để xác định thai nhi đó không phải là con chung của vợ chồng. Sau khi có xác định của Tòa án, người chồng có thể làm đơn ly hôn đơn phương và Tòa án sẽ xem xét giải quyết yêu cầu của người chồng.

Tuy nhiên, pháp luật chỉ quy định người chồng không được đơn phương ly hôn, nếu như người vợ đang mang thai, hoặc mới sinh con, hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi mà người chồng tệ bạc, suối ngày ăn chơi, không quan tâm đến vợ chồng, ngoại tình, bạo lực gia đình,… thì người vợ vẫn có quyền đơn phương ly hôn.

Khi xem xét đủ yếu tố và có căn cứ cho thấy trong quá trình người vợ mang thai, sinh con, nuôi con dưới 12 tháng tuổi mà người chồng vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ, hoặc bạo lực gia đình thì Tòa án sẽ chấp nhận cho người vợ đơn phương ly hôn mà không phụ thuộc vào ý chí của người chồng muốn hay không muốn.

3. CHA HOẶC MẸ ĐƯỢC YÊU CẦU LY HÔN CHO CON TRONG TRƯỜNG HỢP NÀO?

Cha mẹ hoặc người thân thích của vợ, chồng có thể nộp đơn ly hôn đơn phương thay cho con mình mà không phụ thuộc vào ý chí của người con nếu có căn cứ con mình bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

Mặc dù vấn đề ly hôn đơn phương hay thuận tình là vấn đề liên quan đến nhân thân nên không thể ủy quyền cho người khác thực hiện thay. Tuy nhiên ngoại lệ vẫn có trường hợp người thân thích được quyền ly hôn thay cho người thân của mình nếu như chứng minh được người thân của mình đang bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể làm chủ được hành vi của mình.

Trên đây là những trường hợp không được đơn phương ly hôn và các trường hợp ngoại lệ vẫn có thể ly hôn đơn phương được Tòa án chấp nhận. 

Nếu quý khách đang gặp những vấn đề vướng mắc khi ly hôn và cần tư vấn, hãy liên hệ trực tiếp với chúng tôi theo thông tin sau để được tư vấn chi tiết về dịch vụ.

----------------------------------------

LUẬT VIỆT ĐỨC
VPGD số 1: Số 16, ngõ 25, phố Bùi Huy Bích, phường Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội.
Hotline: 0969 223 114
Email: luatvietduc114@gmail.com
Website: luatsutuvanlyhon.com